იანკი, გოუ ჰოუმ!

Thursday, March 19, 2009

პატარაობაშივე კოჭებში მეტყობოდა, რომ მაწანწალა ვიქნებოდი, რამეთუ არ ჰქონდა მნიშვნელობა, ოჯახის წევრებიდან ვინ, სად და რამდენი ხნით მიდიოდა სადმე, მანქანაში საპატიო ადგილი ყოველთვის იყო გამოყოფილი ჩემთვის. სიტუაცია არც მოგვიანებით შეცვლილა დიდად! 

მოკლედ, რთული მისახვედრი არ არის, რომ როდესაც ძმაო დავითმა ბატონ გალაქტიონთან ერთად ერთი დღით ბაქოში გამგზავრება შემომთავაზა, გახარებულმა მანქანის ტორპედოზე მიმაგრებული სათამაშო ძაღლივით ავაკანტურე თავი! დავთანხმდი ანუ! ი კტო ბი სომნევალსია?! 

"გარედბრიჯებულ" "კრასნი მოსტზე" ქართველმა მებაჟეებმა მანქანა საკმაოდ დიდხანს შეაჩერეს (მაშინ გვეჩვენა, რომ დიდხანს იყო, თორემ აზერბაიჯანში მივხვდით, რომ დრო ფრიად ფარდობითი ცნებაა!). მე და ძმაო დავითმა საპასპორტო კონტროლი გავიარეთ და ბატონი გალაქტიონის მოლოდინში ნეიტრალურ ტერიტორიაზე გავჩერდით, სადაც ერთოთახიანი შენობა იდგა თავმომწონე, წითლად მოელვარე წარწერით “Duty Free”. 

ბუნება დაუყოვნებლად თავნის ჩაბარებას გვთხოვდა, მაგრამ ორი ნოლის კომბინაცია არსად ჩანდა. თავზე წითლად გვათენდებოდა. ბუნების ყივილი წამი-წამ ძლიერდებოდა. ძმაო დავითს რა უშავდა - მამაკაცთა უპირატესობა დაუფიქრებლად გამოიყენა, "დიუთი ფრის" მიეფარა და მიაწერა - დავით ზდეს ბილ!!! მე რა მექნა?? ჯერ ერთი, ამგვარ ნაწერებში კალიგრაფია არაფრად მივარგა, მეორეც, არც თავხედობა მეყოფოდა! 

როგორც იქნა, დავიძარით. ჰოდა, აი, რამდენიმე მნიშვნელოვანი ფაქტი მოგზაურობის მოყვარულთათვის (გაიდბუქებში რო წერენ ხოლმე, ისეთი): 

1. "დიუთი ფრიდან" 10-15 მეტრში მომრავლებული ადამიანები, რომელთა ტანსაცმელიც საოცრად მოგაგონებთ კარაქნაჭამი ძაღლის მიერ ახლადგავლილ გზას, საკუთარ თავს მესაზღვრეებს ეძახიან. პუსტა-პუსტა სასტავია! ჯობია, მათ საერთოდაც არ დაელაპარაკოთ, რამეთუ ქართულის, ინგლისურის, იეზიდურისა თუ ძველი არამეულის ცოდნით ვერ დაიკვეხნიან, სამაგიეროდ, რუსულად ერთი ფრაზა იციან კარგად - დენგი ესტ? ოღონდ სხვადასხვანაირად აჟღერებენ. ძალიან თუ გაჭირდა, იმავეს თქმას ზემოჩამოთვლილ ენებზეც შეძლებენ - ცხადია, ჟესტ-მიმიკის უბადლო გამოყენებით. 

2. ეცადეთ, არც გაიხედოთ საზღვარზე არსებული ტუალეტისკენ (რომლის გამოყენებასაც თქვენი მონა-მორჩილი შეეცადა და კომას როგორ გადაურჩა, თავადაც არ იცის!). საერთოდაც, ვფიქრობ, ზემოხსენებული ოთახი სამეცნიერო მუზეუმში უნდა იყოს გამოფენილი, როგორც ერთადერთი ადგილი დედამიწაზე, სადაც ამავე პლანეტაზე ცნობილი ვერც ერთი ცოცხალი ორგანიზმი (მიკროორგანიზმების ჩათვლით!) ვერ ხარობს. 

3. მებაჟეთა ჩამოხეულ-ჩამოფხრეწილ, სუნიან, მეტრი-მეტრზე ოთახებში "Non Smoking Policy" აქვთ და სანამ მებაჟეები "სუფთა ჰაერზე" თხუთმეტწუთიან "პერეკურს" არ მოაწყობენ თითო საბუთის შემოწმების შემდეგ, სამუშაოს გაგრძელებას ვერ ახერხებენ. ბატონმა გალაქტიონმა თვალისმომჭრელად გაღიმება და არისტოკრატული ზრდილობით ერთ-ერთი მათგანის მოხიბვლა-დაჩქარება სცადა, მაგრამ პასუხად მიიღო, ვოთ, ფაქურიმ ი სდელაემო. ქურილი დოლგა, ნე თარაფილის. ნე თარაფიას ბრალი დენგი! 
4. თუ გგონიათ, რომ საბჭოური, ანუ "ტო იამა, ტო კანავა" გზები მითია, იმედგაცრუება გელით. აზერბაიჯანის საამაყოდ უნდა ითქვას, რომ ისინი ამ ისტორიულ ძეგლს ისევე უფრთხილდებიან, როგორც ბერძნები ტაძრების ნანგრევებს, ანუ შეკეთებას არ უბედავენ. ცხადია, ზოგგან გათანამედროვების სამარცხვინო ნიშნები შეიმჩნევა, მაგალითად, საგზაო-სამშენებლო სამუშაოები და ინგლისურენოვანი ნიშნულები - ერთ-ერთი მათგანი განსაკუთრებით დამამახსოვრდა - “Road olice”. 

5. დიახ, მეხუთე პუნქტი სწორედ "ოლისია"! ორგანო, რომელიც თქვენს მოგზაურობას დაუვიწყარს გახდის. მიზეზი მარტივია - ადამიანის ძალებს აღემატება იმ სიამოვნების დავიწყება, რომელსაც აზერბაიჯანელი გაიშნიკები მოგანიჭებენ. მოგეხსენებათ, ზემოთ აღნიშნული გზების პირველყოფილი სახის შესანარჩუნებლად არცთუ მცირე თანხაა საჭირო. როგორც ჩანს, მავანთ გზებზე ოფიციალური ყადაღის დაწესება უმსგავსობად მიაჩნიათ, სამაგიეროდ სახელმწიფო სტრუქტურის უმდაბლეს საფეხურზე მყოფ მილიციელებს (პოლიციელებს, გაიშნიკებს, თუ როგორც-გინდათ-ისე-მოიხსენიეთ-მთავარია-გადაიხადეთ ტიპებს) სახელმწიფო ფეხზე არ ჰკიდიათ და არც თქვენი უსაფრთხო მგზავრობის მიმართ არიან გულგრილნი - სწორედ ამიტომ, სულ მცირე, ყოველ 50 კილომეტრში გაჩერებენ, გელაპარაკებიან დიდხანს (რაც მთავარია, აზერბაიჯანულად), გარწმუნებენ, რომ დაუდევრად მოიქეცით, შელახეთ წმინდათა-წმინდა საგზაო წესები და ქვეყნის სიკეთისთვის ბრძოლაში გულანთებულნი გთანხმდებიან, ჩეკის არგამოწერის სანაცვლოდ, მცირედი თანხით შეუვსოთ ბიუჯეტი. ცხადია, სახელმწიფო ბიუჯეტზეა საუბარი...

ვისაც უსინდისობა გეყოფათ და იფიქრებთ, რომ ამ უმწიკვლო არსებებს თქვენი გაჩერების მიზეზი არ ჰქონდათ, ძალიან ცდებით. ვფიქრობ, სამიოდ მაგალითი საკმარისი იქნება, რომ დარწმუნდეთ, რამდენად დამნაშავე ხართ მაშინაც კი, თუ არაფერი დაგიშავებიათ:  

ა) სიჩქარის გადამეტება: 110 კმ/სთ სიჩქარით მოძრაობა ტრასაზე... სად გაგონილა? თუ 90 კმ/სთ შეზღუდვის ნიშნული არ გინახავთ, ვისი რა ბრალია? თვალი უნდა გაგეხილათ კარგად, ის ხომ ბუჩქებში იყო მიმალული! ბ) საავარიო მდგომარეობის შექმნა ანუ მანქანის გადასწრება, მითუმეტეს, თუ ამ სახიფათო მანევრის შესრულების დროს გზაზე მხოლოდ ორი მანქანა იყო - თქვენი საკუთარი და პოლიციის (გზის განაპირა მხარეს, გაჩერებული)... რას მიშტერებიხართ ამ ადამიანს, თვითნაც უკვირს, როგორ მოახერხეთ არარსებული მანქანის გადასწრება ასევე არარსებული შემხვედრი მანქანისთვის სახიფათოდ! გ) უსაფრთხოების ზონრების უგულვებელყოფა... ამ ზონრების შეუკვრელად მანქანის დაქოქვაც კი უაღრესად დაუშვებელია (ჩვენ დამსახურებულად დაგვაჯარიმეს)! დ) ეთიკის ნორმების დარღვევა: თუ მანქანაში არ გაქვთ ქართული შალახოს ან აზერბაიჯანული ბაიათების კომპაქტ დისკი, ამქვეყნად ჯარიმის გადახდა მოგიწევთ, იმქვეყნად - ჯოჯოხეთის მეშვიდე შრეში დაბრაწვა, რამეთუ ამ შემთხვევაში კანონდამცავები ვერ გიცეკვებენ და, შესაბამისად, შაბაშის მოთხოვნის უფლებაც არ ექნებათ. 

დაბოლოს, თუ აზერბაიჯანში მანქანით გამგზავრება გადაწყვიტეთ და საინტერესო მოგზაურობის იმედით წითელ ხიდთან დგახართ, ისმინეთ რჩევაი მეგობრული: Yankee… you'd better go home!